Uzun ve sağlıklı yaşamın kaynağı “Sağlıklı Damarlar”…
18 Nisan 2021Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Bengisun, varisin bacaklardaki büyük, kıvrıntılı şişkin toplardamar görünümü olup bacaklarda ağrı, şişlik, huzursuzluk, kramp gibi çeşitli belirtilere neden olabildiğini vurguladı.
Varis için;
Ailesinde varis olanlar,
Kadınlar (doğum ve hormonların etkisi),
İleri yaştakiler
Sabit ayakta ya da masa başında çalışanlar ( öğretmenlik, kuaförlük ya da büro çalışanları gibi meslek sahipleri) risk altında…
Varis tedavisindeki çok sayıdaki yöntem tecrübeli bir hekim tarafından uygulanmalıdır. Uygun tedavi yöntemleri hastaya yarar-zarar ve sonuçları ile detaylı bir şekilde açıklanmalıdır. Böylece hem hasta hem de hekimin memnun olacağı başarılı sonuçlar alınabilir.
Vasküler Hastalığı Anlamak
Damar sistemi, arterler (atardamar), venler (toplardamar) ve kılcal damarları içeren çok geniş bir ağdır. Arterler, temiz kanı yani vücuda oksijen ve besin taşırlar; venler kirli kanı taşır yani dokulardan kalbe kanı geri getirir. Damar hastalığı, normal kan akışını etkileyen kan damarlarında meydana gelebilecek değişiklikleri ifade eder. Bu bozukluklar yaşam ya da uzuv kaybına neden olabilir.
Kadınlar iki kat risk altında!
Hastalık kadınların yüzde 40’ında, erkeklerin ise yüzde 20’sinde görülüyor.
Varis, hormonal nedenler yüzünden kadınlarda daha çok görülür. Gebelik ve doğumlar yanında genetik faktörler de hastalığa zemin hazırlar. Ayakta durarak çalışılan bazı meslek gruplarında hastalığa daha sık rastlanır.
Varis tedavi edilmezse bacaklarda ağrılara, gerginliğe, yorgunluğa, şişliklere, damar iltihaplarına neden olur ve hastalığın ileri dönemlerinde bacaklarda sürekli şişlik, deride kalınlaşma, kahverengi pigment birikimi, kaşıntı, egzama ve yaralar ortaya çıkabilir.
Bu Belirtilere Dikkat !
Bacak damarlarında belirginleşme (damarların deriden kabarıp kıvrımlı hal almaları),
Bacak ağrısı ve bileklerde ödem (şişlik),
Kaşıntı,
Gece krampları,
Bacaklarda ağırlık, dolgunluk veya huzursuzluk hissi,
Varis ne zaman bir dolaşım bozukluğu ne zaman bir kozmetik rahatsızlıktır?
Ayrıntılı muayene ve Doppler Ultrason varisin şiddeti ve yaygınlığını açıkça ortaya koyacaktır. Böylece kozmetik yani görüntü açısından problem yaratacak varisler ile dolaşım bozukluğunun söz konusu olduğu varisler kolayca ayrılır. Safen ven ve dallarındaki belirgin genişleme ve reflünün söz konusu olduğu varisler, hastanın belirgin yakınması olmasa da ciddi komplikasyonları nedeni ile hemen tedavi edilmelidirler. Tedavi edilmeyen ciddi varisler, içinde pıhtı gelişmesi yani tromboflebit, kanama ve hastalığın ilerlemesi gibi istenmeyen kötü sonuçlara yol açarlar.
Gelişen teknoloji ile daha kısa süreli ve konforlu tedaviler uygulamak mümkün..
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi AD Öğ.Üyesi Prof. Dr. Uğur Bengisun, hemen birçok hastalığın tedavisinde olduğu gibi varislerin ameliyatla tedavisinde de klasik yöntemler ve 2000 yılından sonra ortaya çıkan yeni yöntemler bulunduğunu söyledi.
Bengisun, yüzyılın üzerinde geçmişi bulunan klasik açık ameliyat yönteminin, kasıkta yapılan 3-4cm’lik bir kesi ile damara ulaşılıp ana damarla bağlantısı kesildikten sonra bir tel yardımıyla çıkarılması işlemi olduğunu, bu yöntemin tıp literatüründe stripping olarak bilindiğini ancak popülaritesi yeni damar içi yöntemler nedeni ile azaldığını belirtti.
Yeni yöntemler uygulanıyor.
Prof. Dr. Uğur Bengisun’un verdiği bilgiye göre, geliştirilen yeni yöntemler ile varisler artık küçük kesiler ve dikişsiz çıkarılıyor.
Damar içi “LASER(Lazer) , Radio Frekans, Buhar Ablasyon” yöntemlerinde büyük bir kesiye gerek olmaksızın ultrason ile diz hizasından damar içine girilen özel bir tel “kateter” yardımıyla, damar vücuttan çıkarılmadan ısı ile içten yakma yapılarak damarın içinden kan geçmeyecek şekilde kapatılması esastır. Diz altındaki belirgin ve şişmiş varisler üzerlerinden yapılan milimetrik kesilerle tığa benzeyen bir aletle çıkarılırlar ve dikişe gerek kalmaz. Genel anestezi gerektirmeyen bu işlemin ardından hastalar yürüyerek evine gider.
Öteki tedavi yöntemleri de şunlar :
Yapıştırıcı ile ameliyatsız varis tedavisi
Skleroterapi “köpük” ile varis tedavisi
Varis konusunda DOĞRU bilinen YANLIŞLAR
YANLIŞ: Varislerim ağrı ya da başka bir yakınmaya yol açmıyor o halde doktora gitmem dolayısı ile tedavi gerekmez.
DOĞRU: Ağrı eşiği kişiler arasında farklıdır. Bu neden ile varisin ağrı dışındaki belirtilerine dikkat edilmelidir. Özellikle ayakta durmakla oluşan bacak şişliği, ağırlık ve gerginlik hissi, yorgunluk, huzursuzluk, gece krampları ve kaşıntı görülebilir. Ayak bileği derisindeki değişiklikler özellikle kahverengi pigment birikimi, egzama tarzı kaşıntılı lezyonlar ve varis ülseri tablonun oldukça ağır olduğunun işaretleridir.
2. YANLIŞ: Varis ne kadar tedavi edilse de tekrarlar.
DOĞRU: Özelikle doğru tanı konulması, toplardamar yetmezliğinin yeri ve şiddetinin doğru şekilde ortaya konması ve hastaya uygun tedavi yapılması başarılı sonuç ve hasta memnuniyetinin altın anahtarıdır. Ayrıca ilerleyen yaş ve genetik yatkınlık nedeni ile ortaya çıkan kılcal varisler, dolaşım bozukluğu oluşturan varislerin tekrar ettiğini göstermez.
3. YANLIŞ: Bacaktaki istenemeyen tüylerden kurtulma işlemleri varise yol açabilir.
DOĞRU: Çeşitli epilasyon yöntemlerinin varise yol açması konusunda ortaya konmuş bilimsel bir veri bulunmamaktadır.
4. YANLIŞ: Varisli damar çıkartılınca dolaşım bozulur.
DOĞRU: Varis yüzeysel toplardamarın hastalığıdır. Bu yüzeysel damarlar da kanın taşınmasında çok az bir rol oynarlar ki bu nedenle tedavi sonrası bir sorun oluşmaz.
5. YANLIŞ : Ağızdan alınan ilaçlar veya dışarıdan deriye uygulamalar ile varisim iyileşir.
DOĞRU: İlaçlar ve dışarıdan uygulamaların varisten kaynaklanan ağrı, şişlik gibi yakınmaların azaltılması dışında varis tedavisinde hiçbir rolü yoktur.
Varisi olanlar uzun yolculuklarda dikkatli olmalı..
6 saatin üzerinde oturur pozisyonda kalma ayak hacminde belirgin artışa yol açar.
Uçak yolculuğu ile bacak toplardamarlarında tıkanıklık ve akciğere pıhtı atması yani emboli arasında küçük boyutta da olsa bir ilişki vardır.
Burada ana etken hastalardaki ek risk faktörlerinin varlığıdır ve benzer problemler diğer yolculuk tiplerinde de rastlanabilir.
Klinik olarak belirgin pıhtı ve emboli riski olanlar
Daha önce bacak toplardamarlarında tıkanıklık ve akciğere pıhtı atması olanlar
Yakında büyük cerrahi girişim geçirenler
Kanser hastaları
Gebeler
Oral kontraseptif ve benzer hormon kullananlar
Varisi olanlar
Yolcuyla ilgili risk faktörleri yanında kabinle ilgili risk faktörleri de riski artırabilir. Alkol dışı sıvı alımı ile dehidratasyondan kaçınmalıdır.
Ayak- bacak egzersizleri, derin nefes egzersizleri bacakta kanın göllenmesini engeller.
Bacaklarında belirgin şişme eğilimi olan tüm yolcular ile pıhtı riski taşıyan yolcular yolculuk esnasında basınçlı kompresyon çorabı yani uygun varis çorabı kullanmalıdır.
Daha önce geçirilmiş pıhtı bulunanlar, kalıtsal yada kazanılmış pıhtı riski olanlar, yakın zaman da geçirilmiş cerrahi girişim gibi ciddi risk faktörü bulunan yolcular düşük molekül ağırlıklı heparin gibi daha ileri koruma yöntemlerine gereksinim duyarlar. Aspirinin bu anlamda koruyucu etkisi bulunmamıştır.
Varissiz ve sağlıklı yaşam için varisi bulunanlar;
Uzun süre ayakta durmayın,
Ayakta durmanız gerekiyorsa hareketsiz kalmayın,
Dinlenmek için fırsatlar yaratın,
İşiniz bittiğinde mutlaka oturun,
Ayakta kaldığınız zamanlarda ya da dinlenmek üzere oturduğunuzda ayak bileği hareketleriyle kan dolaşımınızı hızlandırın,
Düzenli spor yapmak hem kilo alımı hem de kasların kuvvetlendirilmesi için çok yararlıdır, özellikle yüzme, yürüyüş ve koşular çok yararlıdır.
Farklı basınç sınıfları olan varis çoraplarını doktorunuzun önerileri doğrultusunda kullanın
