Çürük Diş, Bir Çok Hastalığı Çağırıyor…

Ağız ve diş sağlığına gereken özenin gösterilmemesinden kaynaklandığı ve önemsenmediği için çürüklerin nelere sebep olduğu konusunda ne yapmalıyız?

 Bu soruyu ve Beslenme ile Ağız Sağlığı İlişkisini Diş Hekimi Betül Büşra Şahin’e sorduk:

YÜZDE 100 SAĞLIK: Ağız ve Diş hastalıkları ve tedavileri son yıllarda önem kazanan bir konu oldu. Burada en önemli konu çürük diş kavramı çürük nedir?

BETÜL BÜŞRA ŞAHİN: Çürük bakterilerin oluşturduğu bir hastalıktır. Ağzımızda yaşayan bakteriler tüketebilecekleri besinleri bulduklarında asit üretirler. İşte bu asit diş dokularında çürük dediğimiz madde kayıplarına yol açar. Bu kayıplar ilerlerse diş ve çevre dokularında hasarlara sebep olur. Hatta tedavi edilmediğinde genel sağlığı etkileyebilir.

YÜZDE 100 SAĞLIK: Ağız sağlığının beslenmeyle ilişkisi var mıdır?

BETÜL BÜŞRA ŞAHİN: Ağız sağlığı dişler fırçalanmadığı için oluşan bakteri plağı kadar kişinin beslenme durumuyla da yakından ilgilidir. Asit üretimine sebep olan karbonhidratlar içeren ve dişlere yapışık kalan şeker, çikolata, bisküvi ve asit yapıları nedeniyle diş dokularının yapısını bozan kolalı içecekler, sitrik asit içeren meyve suları yıllar içerisinde çürüğün artmasının başlıca sebeplerindendir. Bununla birlikte bazı gıdalar da bakterileri etkileyerek, tükürüğün akışını artırarak ya da sert yapıları sayesinde temizlik sağlayarak çürüğe karşı koruyucu görev yapar. Bu nedenle çok fazla çürüğe sahip yetişkin ve çocuklarda beslenmenin düzenlenmesi tedavinin bir parçası olmalıdır. Çürüğe sebep olan besinleri tüketmemek elbette mümkün değil. Özellikle çocukların gelişimleri için gerekli şekerli, nişastalı besinlerden tamamen uzaklaştırmak çok zordur. Bu besinler doğru zamanda akılcı bir şekilde tüketilmelidir.

YÜZDE 100 SAĞLIK: Dişler için yararlı ve zararlı besinler nelerdir?

BETÜL BÜŞRA ŞAHİN: Çay şekeri (Sakkaroz): Diş çürüğü açısından en fazla riski oluşturur.

Nişastalı gıdalar, pişmiş şeker nişasta karışımları: Pastalar, kurabiyeler, patates cipsleri, cornflakesler dişlerin arasında uzun süre kalıp asit oluşumuna sebep olurlar.

Yapışkan yapıdaki besinler: Daha zor temizlenip diş yüzeylerinde daha uzun süre kalıp çürüğe zemin oluştururlar.

Asit yapıda olan yiyecek ve içecekler: Diş dokularını etkileyip çürüğe elverişli hale getirirler.

Elma, havuç, yer fıstığı gibi kokulu ve sert yiyecekler hem dişlerimizi temizler hem de tükürük miktarını artırarak dişleri çürüğe karşı korur.

Proteinler: Beslenmemizin yapı taşlarından olan proteinler çürük önleyici etki de gösterirler.

Peynir: Gerçek bir diş dostu besindir. Tükürük salgısını artırır. İçerdiği maddeler ile diş dokularını çürüğe dayanıklı hale getirir. İçerdiği yağ asitleri ile bakterileri etkiler. Tatlı bir gıdadan sonra tüketilen bir parça peynir tatlı gıdanın çürük etkisini nötrler.

Süt: Zengin besleyici yapısı aynı zamanda çürük önleyicidir.

Rafine olmamış hububat: Kepekli unlar ağzımızda bulunan çürük yapan bakterilerin çalışmasını engeller.

Kakao ve çay: İçerdikleri tannik asit ile diş dostu olarak görev yaparlar.

Tatlandırıcılar: Şekeri tümüyle hayatımızdan çıkarmak elbette mümkün değil. Ancak ağız sağlığı için beslenmeyle ilgili bir düzenleme yapılması gerektiğinde kullanılabilecek bir diğer besin bazı sentetik ya da doğal tatlandırıcılardır. Örneğin; doğada muz, mantar gibi birçok gıdada bulunan, son yıllarda sakızlara ilave edilen ksilitol çürüğe sebep olmadığı gibi ilerlemesine de engel olur.

YÜZDE 100 SAĞLIK:Dişeti hastalıklarının beslenmeyle ilişkisi var mıdır?

BETÜL BÜŞRA ŞAHİN: Evet. Dişeti hastalıklarında beslenme çürük gibi topikal etki etmez. Ancak yetersiz ve dengesiz beslenme vücudun bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve vücudun diğer enfeksiyonlar gibi dişeti enfeksiyonu ile mücadelesinin zorlaşmasına sebep olur. A ve C vitamini eksikliği veya fazla kullanımı dişetlerinde hasar oluşturur.

• 

• 

Genel olarak;

• Bahsettiğimiz çürüğe sebep olan yapışkan, şekerli gıdalar, asitli içecekler ana öğünlerde tüketilmeli; ara öğünlerde dişleri koruyan yiyecekler tüketilmelidir.
• Yapışkan gıdaların dişten uzaklaştırılması zor olduğu için tüketildikten sonra dişler fırçalanmalıdır.
• Süt şekersiz tüketilmeli, biberonlar, emzikler bala, şekere batırılmamalıdır.
• Özellikle çocuklarda peynir beslenmenin önemli bir parçası olmalıdır. Tatlı gıdalardan sonra tüketilen bir parça peynir dişlerimizi korur.
• Çay, kahve şeker yerine ksilitol, aspartan gibi tatlandırıcılarla tüketilmelidir. Piyasada diş dostu logosu taşıyan bazı sakızlar, şekerler, içecekler bu tatlandırıcıları içerir. Tatlandırıcıların bilinen bir zararlı etkisi yoktur.